Een droom die wij al heel lang op onze reisbucketlist hadden staan: de Elfstedentocht…. varen. Nu denk je misschien: we hebben geen vaarbewijs, dus next! Maar ook dan kun je de Elfstedentocht varen, net zoals wij dus hebben gedaan. Want in Nederland kun je zonder vaarbewijs een motorboot huren korter dan 15 meter die niet harder kan dan 20 km per uur. Sterker nog: harder dan jogtempo ga je Friesland niet door. Hoe? Hieronder lees je al mijn tips om de Elfstedentocht zonder ervaring te varen, de route en handige links. Heb je daarna nog vragen, stel ze me dan gerust onderaan dit reisblog!
Start het varen van de Elfstedentocht zonder ervaring, maar met een… vaarinstructie
Ook wij vonden het wel spannend, zonder ervaring een boot huren om de Elfstedentocht te varen. Gelukkig kregen we voordat we aan onze bucketlisttrip begonnen een vaarinstructie van 2 uur: varen, aanmeren en waterregels. En om 18.00 uur konden we eindelijk uit de haven vertrekken. De eerste dag waren we ook iets te ambitieus, omdat je dus maar gemiddeld zo’n 7 kilometer per uur kunt varen. We wilden per se naar het stadje Sloten varen, maar hadden geen boodschappen mee. De supermarkt was al dicht na zessen en de snackbar sloot om acht uur. De eerste keer zelfstandig aanmeren om 19.45 was dus extra stressen. En we waren heel even zo’n stel waarom iedereen aan de waterkant moet gniffelen (serieus, ik ken mensen die het leuk vinden om bij sluizen te kijken omdat stellen op boten daar ruzie krijgen). Tip, neem dus boodschappen mee voor de eerste dag, of ga als je onze route volgt naar Balk in plaats van Sloten. Daar zijn meer winkels en restaurantjes.
Huur een kleinere boot wanneer je de Elfstedentocht gaat varen zonder ervaring
Onze tip: vaar de Elfstedentocht met een wat kleinere boot als jullie ook geen ervaring hebben. Voor met z’n tweetjes was de boot van 8,5 meter lengte die wij huurden perfect. Het was bovendien al een wat ouder bootje, waardoor we ons niet teveel zorgen hoefden te maken over eventuele schades (net als met een huurauto). Voor de Elfstedentocht: kies een boot onder de 2,4m hoogte en met minder dan een meter diepgang. Voorin de boot sliepen wij zelf. Een knus plekje om te slapen in de vorm van de boeg (even passen en meten).
Wanneer je een boot met eigen sanitaire voorzieningen huurt, dan kun je makkelijk overnachten op één van de vele gratis overnachtingsplekjes in de natuur. Daarnaast hadden we ook een keukentje aan boord. Omdat je zo langzaam vaart is het makkelijk om tijdens het varen een kopje koffie of thee te zetten en zelfs maaltijden te bereiden en te eten. Echte slow travel dus.
In een week tijd deden we bovendien veel ervaring op met varen: op één van de laatste dagen hebben we zelfs geholpen om grotere motorboot naar de jachthaven van Terherne (het dorp van de Kameleon-tweeling) te slepen.
Volg deze route om de Elfstedentocht zonder ervaring en vaarbewijs te varen
Eigenlijk kunnen jullie de Elfstedentocht overal beginnen, afhankelijk van waar jullie de boot huren. Onze route was als volgt:
Centerpoint Charters in Heeg – Sloten* – Balk (officieel geen Elfstedenstad, maar ontzettend leuk) – Stavoren* (via het Heegermeer, want de bruggen in de route door het Gaasterland zijn te laag voor kajuitboten) – Workum (over Koudum) – Bolsward* – Harlingen – Franeker* – Leeuwarden (volgende keer wil ik daar overnachten) – Natuurgebied De Alde Feanen* – Grou* (geen stad, maar hele hippe jachthaven) – Sneek – IJlst – Heeg*.
Bij de sterretjes hebben we overnacht, na Franeker hebben we alleen maar op gratis Markritte-plekken in de natuur aangemeerd voor een overnachting op het water.
Dan komen jullie onder alle niet-beweegbare bruggen door en door alle kanalen. Uiteindelijk hebben wij wel gekozen om niet naar Hindeloopen en Dokkum te varen. Voor beide plaatsen vonden we dat we teveel om moesten varen. Om Dokkum te bereiken moet je de Dokkumer Ee op en neer varen, wat vrij saai schijnt te zijn. Schaatsers noemen dat niet voor niets de hel van het Noorden. En zonder vaarbewijs mag je het IJsselmeer niet op voor de snelle route van Stavoren naar Hindeloopen. In het Gaasterland moet je dus afwijken van de route omdat de bruggen daar momenteel (nog) te laag zijn! Sloepen kunnen deze route prima varen, maar met een kajuitboot lukt dat nog niet.
Vaar de Elfstedentocht langs deze bezienswaardigheden
Iedere Friese stad heeft z’n eigen karakter. Zo hadden wij nog nooit van Workum gehoord, maar wat een mooi stadje! Ook was het ontzettend leuk om eens niet alleen de veerbootterminal van Harlingen, maar ook de rest van de stad te zien. Ook wil ik terug om het oudste werkende planetarium ter wereld met eigen ogen te zien. Leeuwarden wil ik zeker een keer naartoe voor een volledige citytrip. Doordat we daar iets teveel geshopt hadden bij Conceptstore Nord, werd de opbergruimte aan boord wat krap. Maar je kunt er ook alleen heen gaan voor de heerlijke koffie! Ook zijn we langs veel leuke dorpjes gekomen met gezellige restaurantjes en leuke winkeltjes.
Naast de stadjes is ook de natuur prachtig, wat is het bijvoorbeeld tof om aan te meren bij een Markritte-plek op een eilandje en daar de zon in het water te zien zakken. Bijvoorbeeld in de Alde Feanen.
Kortom, we waren nog nooit in Friesland geweest en waren aangenaam verrast door onze staycation en bucketlistavontuur. We vaarden deze route dus halverwege mei: en al was de ene dag mooier dan de anders: het is de hele route droog gebleven en we hebben zelfs nog een paar keer kunnen zwemmen in de laatste paar dagen.
Met z’n tweetjes
Ja! Hoe romantisch is dit, met z’n tweetjes op een klein bootje? Goede relatietest ook: samen aanmeren! De gemiddelde leeftijd op het water lijkt hoog te liggen, in ieder geval buiten de schoolvakanties voor zover wij weten. Uitslapen is dan ook geen probleem. Als je de route inkort, dan kan een weekendje met z’n tweetjes op stap kan ook.
Fijne prijs
Toegegeven: De Elfstedentocht varen is niet per se goedkoop. Een kosten van een boot huren zijn afhankelijk van welke periode en faciliteiten jullie aan boord kiezen. Wij betaalden voor de week rond Hemelvaart 996 euro. Daarentegen kost een ligplaats voor een boot van 8,5 meter slechts zo’n 15 euro per nacht, of is zelfs gratis wanneer jullie aanmeren bij één van de kosteloze en mooie Markritte aanlegplaatsen die je door heel Friesland vindt. Uiteindelijk moesten we 132 liter diesel tanken om de tank voldoende aan te vullen. Qua boodschappen en etentjes kun je het zo duur maken als je zelf wilt natuurlijk.
Bewuster
In Nederland op vakantie is natuurlijk veel duurzamer dan ver weg vliegen. Uiteindelijk hebben we 132 liter diesel verbruikt in een week. Toegegeven, bijna 20 liter per dag is niet heel duurzaam. Willen jullie een duurzamere vaarvakantie, kijk dan eens naar de elektrische huisboten van Yacht Center Langweer.
Vaar de Elfstedentocht zelf met deze links
Dan volgen hier een aantal handige links:
Begin jullie zoektocht naar een boot op barqo.co. Maar ons bootje hebben wij uiteindelijk rechtstreeks gehuurd via centerpoint.nl. Liever een toffe elektrische boot? Kijk dan hier: www.yachtcenterlangweer.nl
Download hier voor een handig kaartje van de Elfstedenroute en lees meer over elk deel van de route
Laat jullie niet onaangenaam verrassen door een gesloten brug en bekijk hier de actuele brugtijden Friesland van de bruggen die jullie die dag gaan tegenkomen. Alhoewel: zo zijn wij noodgedwongen 2 uur langer in Leeuwarden gebleven vanwege de spitssluiting van de brug daar. Wat een straf ;-)… Behalve dan dat we toen erg moesten haasten om over een saai kanaal zo snel mogelijk van Leeuwarden naar de Alde Feanen te varen.
Meer over Friesland en reizen in Nederland
Varen in Friesland is erg mooi. Deze trip laat zich ook goed combineren met een dagje of weekendje op Waddeneiland Schiermonnikoog of vakantie naar Vlieland. Later bezocht ik tijdens een weekendje weg de Friese Elfsteden Hindeloopen, Harlingen, Bolsward en Franeker toen er veel meer open was, en dat was erg leuk. In Hindeloopen kun je bovendien het Schaatsmuseum bezoeken wat onder andere over de Elfstedentocht gaat, en daar lekkere pannenkoeken eten. Wist je dat je ook de camperelfstedentocht kunt rijden? Onderweg kun je dan ook veel leuke activiteiten doen.
Durf je ondanks mijn geruststellende woorden toch nog niet te varen? Dan kun je ook een e-chopper huren in Friesland zoals Eric en Claudia van ctheworld deden. Ook heel tof!
Deze reis was zo’n bijzondere ervaring voor ons, dat deze op twee staat in mijn reistop-10 2020, in het bijzondere reisjaar vanwege covid.. Wil je weten wat er op één staat? Klink dan hier. In Nederland is nog zoveel meer mooit. Ben je toch meer van de heuvels dan van de Friese meren? Ga dan de andere kant op met een weekendje wandelen in het Zuid-Limburgse heuvellandschap. Of kies voor de prachtige kust van Castricum in Noord-Holland. Voor ons was na het varen van de Elfstedentocht het dilemma: kopen we een boot of een camper? Qua ervaring is het bijna hetzelfde omdat je altijd je bed en een keuken mee hebt. Uiteindelijk kozen we toch voor de camper, lees hier onze aanschaftips voor een tweedehands camperbus. Lees hier hoe we onze Volkswagen T4 hebben opgeknapt en de leukste campings voor camperbusjes in Nederland.
Bereid het varen van de Elfstedentocht goed voor
De waterkaart van Friesland is sowieso onmisbaar tijdens het varen van de Elfstedentocht: je ziet dan gedetailleerd of bruggen te laag zijn of vaarten te ondiep.
Wat denk jij? Wil je de Elfstedentocht varen? En heb je nog vragen? Stel ze dan gerust hieronder aan mij.
Wat een leuke tip, de elfstedentocht varen. Wij huren wel vaker een boot voor de vaarvakantie, en meestal een wat grotere. Wij hebben allebei ons vaarbewijs. Maar voor zo’n leuke tocht huren we graag een wat kleinere boot. Bedankt voor de de pdf met de brugtijden!
Hoi Natalie,
Dankjewel voor je reactie! Ja, voor de Elfstedentocht is een kleinere boot juist handig. In verband met de hoogte van de bruggen is het handig als de boot onder de 2.40 meter is en de diepgang niet groter is dan 1 meter. Wel gaaf dat jullie je vaarbewijs hebben, dat lijkt me ook handig.
Groetjes Maaike
Wat een geweldig idee! Nu duimen voor goed weer straks. Super bedankt alvast voor de tips.
Dankjewel! Heel benieuwd naar jullie ervaringen!
[…] meer over het varen van de Elfstedentocht zonder enkele […]
Dag wij willen samen met twee Alaskan Malamuten de 11 steden tocht gaan varen met eigen kajuitzeiljacht even zonder mast vanwege dek onderhoud, met een soort van stempel kaart van VVV Friesland. Nu bezig met inventariseren van tips en ervaringen van reviews. Ik steek zo’n 80cm diep en heb tot aan de spryhood zo’n 230cn hoogte. Alle tips zijn welkom.
Wat ontzettend leuk. Volgens mij moet het kunnen met die diepgang en hoogte, als jullie maar de aangepaste route varen die ik aangeef. Als jullie wel een vaarbewijs hebben en ervaring, kunnen jullie tussen Stavoren en Hindeloopen ook een stuk IJsselmeer doen. Mooi!