Tijdens onze rondreis door het zuidwesten van Balkan wilde ik Servië als startpunt van onze roadtrip met de camper. Misschien niet het eerste wat in je opkomt als vakantiebestemming, dus Servië: wat is er te doen? Ik moet eerlijk zeggen dat ik zelf een beetje op zag tegen onze tijd in dit land dat als pro-Russisch en anti-Navo bekend staat. Er dus weinig tijd voor ingeruimd, maar uiteindelijk baalde ik dat we na al 5 nachten dit leuke vakantieland met hartelijke bevolking ‘moesten’ verlaten om onze route in Noord-Macedonië te vervolgen. Zoals vaak is het verschil tussen wat politici zeggen en locals voelen weer groot en hebben we ons hier plezierig gevoeld.
In dit blog alles wat wij tijdens ons verblijf Servië hebben gedaan en gezien. Waaronder de highlights en bezienswaardigheden van hoofdstad Belgrado, universiteitsstad Novi Sad en de Iron Gate Gorge langs de Donau.
Dag 1: van Subotica naar Novi Sad
Bij de grens van Hongarije naar Servië hoefden we gelukkig niet lang te wachten. De rij van Servië naar de EU was wel extreem lang! We kregen wel een stempel in onze paspoorten, eindelijk weer. En de grenswachten leken weinig zin te hebben om onze camper binnenstebuiten te keren.
Wat te doen in Servië, art noveau stad Subotica
Onze eerste stop in Servië was Subotica. Leuk stadje, erg groen met veel art nouveau gebouwen. De mooiste straten doen mij aan vergelijkbare straten in Budapest lijken, al is het hier natuurlijk veel rustiger. En dat het op Budapest lijkt, is niet zo gek. Want toen dit gebouwd werd, was Servië onderdeel van het Hongaars-Oostenrijkse rijk. De Synagoge, moderne kunstmuseum en het stadhuis zijn bijzonder vormgegeven. Maar al dwalend door dit Servische stadje kom je nog meer moois tegen.
Op zondag is alles gesloten, behalve de cafés, en ben je dus redelijk snel door het compacte centrum gewandeld. Tegenvaller: in de cafés en restaurants mag binnen nog gerookt worden. Al met al was het stadje de moeite waard van een korte stop. We kwamen er toch langs vlakbij de grensovergang.
Dol op art nouvau, dan is een stedentrip naar de Letse hoofdstad Riga ook iets voor jou.
Ga naar mini-yugoland vlak buiten Subotica
Bij Subotica ligt ook mini-Yugoland, dat we in het fascinerende televisieprogramma ‘De tranen van Tito’ zagen. Verwacht geen Madurodam van het vroegere Yoegoslavië. Maar een sterk verwaarloosd terrein van een oude man met een grote hang naar het oude Yoegoslavië, wat hij dus in zijn achtertuin claimt te hebben. Helaas ook dicht op zondag. Het enige wat we vannachter de slagboom zagen waren wat oude vlaggen en een boekenkiosk waar ze bijvoorbeeld boeken over Tito verkopen.
2 Overnachtingen op Eko kamp Fruska Gora, vlak buiten Novi Sad
Toen gingen we voor 2 nachten naar Eko Kamp Fruska Gora. Bij het gelijknamige Nationaal Park, het stadje Sremski Karlovci en studentenstad Novi Sad. Een erg chille plek midden in het bos. Gek genoeg hebben we nooit een eigenaar gezien, ondanks dat we wel belden dat we er stonden. Uiteindelijk hebben we er niets voor betaald. Het sanitair was ook niet per se heel goed en de prullenbakken puilden uit. Dus we vonden het wel best zo.
Dag 2 – Wat te doen in Servië: bezoek universiteitsstad Novi Sad
Het Petrovaradin Fort met uitzicht over Novi Sad
Met de camper bezochten we Novi Sad, een universiteitsstad aan de Donau. Ook bekend om het tweede grootste fort van Europa, waar iedere zomer een groot festival wordt georganiseerd. Alhoewel groot, is het Petrovaradin fort is niet het mooiste fort ooit, en er wordt ook niet veel uitgelegd. Wel is er mooi uitzicht over de stad en de Donau. En staat er een bijzondere klokkentoren waar de grote en de kleine wijzer van de wijzerplaat zijn opgedraaid. Zo konden de vissers op de Donau de tijd beter zien. Ik zag er zelf de toegevoegde waarde niet van. Alleen maar verwarrend, omdat onze tijd op het terras daar wel heel snel leek te gaan.
Het oude centrum van studentenstad Novi Sad
Maar toen we de stad aan de andere kant van de Donau zagen, had ik er weinig fiducie in. Dat kon nooit iets zijn. Toch de moed bij elkaar geraapt om met onze meegebrachte fietsen de burg over te gaan. En er bleek toch een historisch centrum te zijn. Met mooie gekleurde (winkel) panden, pleintjes, de Servisch-orthodoxe kerk Sint George kerk waar we een kijkje binnen konden nemen, het bisschoppelijk paleis en nog wat andere kerken en (art deco?) koepeltjes. De Name of Mary Katholieke kerk was ook mooi, vooral van buiten met haar veelkleurige, vrolijke torenspits.
Er zijn wat hippe restaurants en cafeetjes. Zou het komen dat het hier bruist door het Exit-festival dat ieder jaar in juli in het fort wordt gehouden?
Niet alle bezienswaardigheden van Novi Sad zijn terug te vinden in de Lonely Planet, veel was gesloten op maandag. En het vooral gebruikte Cyrillische schrift is onmogelijk te ontcijferen. Toch is er nog genoeg te doen en te zien in deze tweede stad van Servië.
Leuk koffietentje: Loft Downtown in Novi Sad
Loft Downtown is een leuk koffietentje, waar ze ook eten hebben in een gezellig straatje met allerlei barretjes en restaurantjes. Wij hadden de mokka koffie, die was erg lekker! Maar je kunt ook kijken verderop in de straat, die heet Njegoševa.
Servië wat te doen? Bezoek het barokke stadje Sremski Karlovci
Om vanaf onze camping naar Novi Sad te komen (en terug), kwamen we langs het barokke stadje Sremski Karlovci. Wat een schattig stadje. Niet groot, en nadat we er al twee keer doorheen gereden waren, besloten we het te bezoeken. Helaas gooiden de flinke plensbuien toch wel roet in het eten tijdens ons bliksembezoekje aan dit stadje. Ook konden we maar niet ontdekken hoe we voor het parkeren konden betalen, waardoor we uiteindelijk aan de overkant van de doorgaande weg op een braakliggend terreintje parkeerden, waar meer campers stonden.
Conclusie: knus stadje, rijke historie, een verborgen parel van Servië en er valt ongetwijfeld meer uit een bezoek te halen als je niet verkleumd en verregend bent en er aan het einde van de middag pas bent.
Dag 3 & 4 voor 24 uur in Belgrado
We hadden op dag 3 en 4 iets meer dan 24 uur in Belgrado. We werden op dag 3 wat opgehouden bij de garage in Novid Sad met camperproblemen, waardoor we aan het begin van de middag pas in Belgrado waren. Belgrado was een aangename verrassing voor ons: een fijne stad met aardige mensen.
Aangezien de halve camper vanwege de dagen ervoor modderig was, de weersvoorspelling slecht en de dichtstbijzijnde camping 25 minuten rijden, besloten we een Airbnb te boeken waar onze camper achter een poort geparkeerd kon worden. Om de hoek van het Nationaal Museum, dus goede beslissing. Wel druk en chaotisch verkeer om daar te komen dus. Gelukkig hebben we geen grote camper.
De eerste middag bezochten we het Nationaal museum. We zagen archeologische opgravingen van 8000 jaar oud en leerden meer over Servië in de middeleeuwen. Ook bezochten we het fort op de kruising van de Sava-rivier en de Donau, waar gelukkig meer info was dan bij het fort van Novi Sad. Tot slot namen we tram 2 voor een rondje centrum. Die kun je met Mastercard betalen. Maar de betaalmachine was kapot, dus ‘mochten’ we gratis meerijden.
Dag 4 starten in de Servische hoofdstad Belgrado
De volgende dag moesten we eerst een plekje vinden waar ons busje kon blijven staan, dat kon helaas niet bij de AirBNB. Vervolgens hebben we onze fietsen gepakt om bezienswaardigheden te bezoeken die wat verder weg lagen van het centrum. Zoals het Tesla-museum. De Engelstalige tours daar gingen in ieder geval om 11.00 en 13.00 uur. Wij moesten een uur wachten op die van 13.00 uur. Leuk museum als je in de buurt bent, maar niet per se de moeite waard van het lange wachten. Interactief en interessant is dat ze de Teslaspoel aanzetten en dat de tl-balk in je handen dan gaat branden!
Onderweg kwamen we trouwens langs het tijdens de Kosovo-oorlog door de Navo kapotgeschoten Ministerie van Defensie met daar vlakbij een Anti-NAVO spandoek. Maar tot nu toe verder gelukkig niets gemerkt van anti-Europese sentimenten.
Daarna naar de Saint Sava Temple: de op een na grootste Byzantijnse kerk ter wereld. Met enorme gouden mozaïeken. Indrukwekkende kitsch. De voorbijlopende priester maakte het beeld compleet.
Tot slot bezochten we nog het Yoegoslavië-museum. Het oude museum was open en een samenraapsel van Tito-memorabilia, de geschiedenis van Yoegoslavië en voorwerpen uit het dagelijkse leven. Daarna bezochten we het mausoleum van Tito. Met prachtig uitzicht over Belgrado. Hier waren nog best wat Tito-fans.
Meer over 24 uur in Belgrado? Houd mij in de gaten, want ik ga hier nog een apart blog over schrijven.
Ook op dag 4: de televisietoren van Mount Avala
Vanuit Belgrado reden we naar de televisietoren op Mount Avala. Ook die kun je kennen van de NAVO-bombardementen op Servië tijdens de Kosovo-oorlog. Een poot van de toren is toen gebombardeerd waardoor de hele toren omviel. Met 16 medewerkers erin. En dat allemaal omdat de NAVO poogde de propagandamachine van Servië te stoppen.
Sinds 2010 staat de volledige 204,5 meter weer rechtop. In herbouwde vorm dan. Op zo’n 120 meter vind je een viewingplatform. Wij kochten kaartjes voor de lift daar naartoe. Het glas was deels open, waardoor het er tijdens ons bezoek vrij koud was. Tip: neem een trui of sjaal mee. Een verdieping lager vind je een panoramarestaurant waar het wel warm is. En waar je hetzelfde uitzicht hebt over Belgrado en de omgeving.
Eindig dag vier bij camping Asin aan de Donau
Dag vier eindigden we bij camping Asin in de buurt van Golubac, waar we werden onthaald door de enige twee andere gasten van deze camping, een klein stukje van de Donau gelegen. Die vertelden ons dat er een stuk meer campings waren dan tijdens hun reis in 2013, toen er niets was. Maar er blijft weinig keuze in deze contreiën.
Daarna kwam de vriendelijke eigenaresse van de camping met een kan limonade. Vol enthousiasme gaf ze tips voor de omgeving. ’s Nachts hoorden we de jakhalzen huilen, op zoek naar herten in het omringende nationale park. We stonden op met regen, reden voor ons om verder te trekken. Daarna ging ik betalen, en kreeg ik weer meer tips. De camping kostte 20 euro per nacht, of 3000 dinar (nu 25 euro). In Servië hebben we eerder meegemaakt dat de europrijs goedkoper is dan de prijs in dinars. Neem dus euro’s mee om te besparen!
Dag 5: een dag langs de iron gate gorge in de Donau rijden met de camper
Geen cruise over de Donau voor jou vandaag. Maar langs de iron gate gorge rijden. Dat klinkt toch alsof het uit een spannende fantasie-film komt. En ja, dat had gekunt. Want het landschap is hier fantastisch en de Donau gaat hier van megabreed naar vele malen smaller in de kloof. Een ingang bewaakt door maar liefst twee kastelen.
Onze verkenning hier kwam wat traag op gang. De hond van de campingeigenaresse beet mij tot bloedens toe in mijn knie en we moesten dus eerst naar het ziekenhuis. Ik wil er niet teveel woorden aan vuil maken: de hond was een voormalige zwerfhond en ze heeft beloofd om ‘m beter vast te zetten voortaan. En toch één tip voor als je naar de Balkan reist: neem toch je vaccinatiepaspoort of (digitale) kopieën mee van de inhoud.
Servië wat te doen? Verken Golubac Castle
Het kasteel van Golubac is een zeer sprookjesachtig fort dat staat op de plek waar de Donau zich van 6 kilometer breed weer naar normaal formaat versmald. Alhoewel, normaal? De Donau is blijft ook daarna best breed. Aan de Roemeense kant staat trouwens ook een fort.
Het fort werd gebouwd in de 14e eeuw. En is in handen geweest van de Ottomanen, Hongaren, Bulgaren, Oostenrijkers en nu de Serven. De helft van het fort was vandaag afgesloten, dachten we. Al kwam ik er later achter dat verschillende routes in het fort uit verschillende moeilijkheidsgraden bestaan, waarvoor toegang op bepaalde dagen voor volwassenen wel mogelijk is. Waarvan sommige zones alleen onder leiding van een gids. Goed uitzoeken dus wanneer je gaat als je alles wilt zien!
Deze dag geen rare klimmetjes omhoog dus voor ons door de rotsen. Misschien maar beter met op dit moment twee slechte knieën. En met de waarschuwingsbordjessssss voor giftige slangen… Maar ik zeg: hallo Disney, hallo Game of Thrones! Hoe kan het dat hier nog geen film is opgenomen? Misschien komt het door de onbekendheid van Servië, niet alleen als vakantieland.
De oudste stad van Europa: Lepinksi Vir vindt je hier
Dat het hier mooi wonen is, wisten ze 10.000 jaar geleden al. Daarom zijn hier aan de oever van de Donau de oudste sporen van bewoning in Europa gevonden.
Inmiddels wel wat hoger op de oever geplaatst vanwege een dam in de Donau. Wel op dezelfde plek, want archeologen vermoede dat de rots er tegenover de reden is voor de vormgeving van de huizen. Op 21 juni komt de zon daar namelijk ‘2 keer’ op vanwege de vorm. De kenmerkende rode grond is een soort beton. Werd daar een beeldje op gezet, dan hadden ze er iemand onder begraven en werd de woning niet meer gebruikt. Volgens archeologen dan. Die beeldjes kun je ook zien in het Nationaal museum in Belgrado.
Alles is keurig beschermd onder een enorme overkapping. Stad is een groot woord. Er werden nog geen volledige huizen in steen gebouwd, alleen de fundamenten. Intrigerend is het wel.
Servië wat te doen? Uitzichtspunt over de Iron Gate Gorge
Of we te laat waren of de bootjes deze dag inderdaad niet door de iron gate gorge voeren vanwege laag water? We zullen het nooit weten. Misschien stond het water inderdaad te laag. Want toen ik over het strand liep richting de bootjes om een foto te maken, zakte ik zo 10cm de modder in. Gelukkig was er bij de parkeerplaats een kraan waar ik ze meteen redelijk schoon kon spoelen!
Gelukkig konden we ook veel van de Iron Gate Gorge vanaf de weg zien. Zoals vanaf een hoger gelegen uitzichtspunt het rotssculptuur van Koning Decebalus, dat aan de overkant in Roemenië ligt. Decebalus klinkt heel oud, en de man leefde dan ook meer dan 2 millenia geleden. Hij vocht om Roemenië onafhankelijk te houden van de Romeinen. Echter, het beeld zelf stamt uit 1994-2004. Het ziet er zeker mystiek uit en is ook nog eens het grootste rotsbeeld van Europa: 55 meter hoog en 25 meter breed.
Eindig dag 5 bij camping St. Monkranjac
Gelukkig vonden we op het einde van dag 5 dit leuke campinkje aan de Donau, St. Monkranjac. Toen we aanbelden bij de receptie deed niemand open. Maar zoals dat hier gaat: ga gewoon vast staan en er komt vanzelf iemand. In ons geval de eigenaar die ons uitnodigde voor een rakia. Tom ging daar graag op in en ik niet vanwege de antibiotica. De camping wordt beheerd door zijn tachtigjarige vader, en hij had de bel niet gehoord.
Campingfaciliteiten zijn, zoals bij alle campings tot nu toe, basic. De zonneboiler was vanmorgen nog niet krachtig genoeg voor een warme douche achter de louvredeurtjes. Dit alles voor 25 euro, inclusief eindelijk het Servische biertje waar Tom al een paar dagen veel zin in had! En of ik even de Nederlandse vertaling van de prijslijst wilde controleren?
Dag 6: de laatste stop in Servië en op naar Noord-Macedonië
Onze reis door Servië was onderdeel van een roadtrip door de Balkan. Voor ons alweer tijd om Servië te verlaten en naar Noord-Macedonië te rijden. Maar niet zonder een laatste stop bij een UNESCO-werelderfgoed, want dat moet je natuurlijk ook doen in Servië.
Servië wat te doen? Romeins paleis Felix Romuliana
Romeins paleis gebouwd door keizer Galerius voor zijn moeder Romula. Stamt uit de derde en vierde eeuw en staat Unesco werelderfgoedlijst.
Mooi tussenstopje, vooral omdat het er zo rustig is. Van de mooie mozaïeken konden we er maar eentje ontdekken. Op sommige plekken onbraken bordjes, wat het lastig maakte het te duiden. En misschien zijn de mozaïeken wel weggehaald om ze te beschermen. Trek hier een ruim half uur voor uit. Want het gezegde geldt dan wel: ‘Eerst Rome zien, dan sterven’, maar dat geldt niet voor deze ruïne. Leuk als je er langs komt. Ook leuk om iets voor om te rijden, omdat je door het typischen mooie Servische platteland komt, waar wij geen andere toeristen tegenkwamen. Maar niet huilen als je het mist.
Naar de Noord-Macedonische grens richting Skopje
Tijd om ons laatste Servische geld op te maken. Doe dat ruim voor de grensovergang richting Skopje, wij reden vanaf Vranje en hebben uiteindelijk afgetankt om van ons laatste Servische geld af te komen. De grensovergang was druk, dus geduld is een schone zaak. Dit was onze route en bezienswaardigheden in Noord-Macedonië. Daarna vervolgenden we onze roadtrip in Albanië.
Nog even voor jouw beeld: we kwamen via Hongarije ongeveer bij Subotica Servië binnenrijden en we verlieten Servië ter hoogte van Vranje voor Noord-Macedonië. Bekijk hier onze hele reisroute met de camper door de Balkan.
Praktische informatie over Servië als vakantieland
Zo, ik heb alles met je gedeeld wat je kunt zien en doen tijdens een roadtrip in Servië. Maar nu nog even wat praktische informatie over dit onbekendere vakantieland. Servië is geen EU-land. Je betaald er niet met euro’s maar met dinars. Gelukkig kun je ook op heel veel plaatsen met je pinpas betalen. Behalve op veel plekken waar je met sms voor het parkeren moet betalen, maar we hebben nooit weten te ontcijferen hoe dat werkt. Aangezien de niet-Cyrillische tekst heel beperkt was. Servië is geen duur vakantieland. Wat opvalt is dat Servië iets goedkoper is dan Nederland als je uit eten gaat, maar dat de porties vooral absurd groot zijn!
Je telefoonabonnement is dus ook niet geldig in Servië. Gelukkig hebben we bij een telefoonzaak voor 600 dinar (ongeveer 5,10 euro) een simkaart gekocht met 23 gig, die we in een oude telefoon hebben gestopt. Dat was onze gezamenlijke wifi-hotspot! Onlangs heeft Tom een e-sim gekocht bij Airalo, waar hij heel tevreden over was. Krijg 3 dollar korting op je eerste e-sim aankoop bij Airalo.
Servië kun je wel bezoeken met een identeitskaart. Ik raad altijd aan om het actuele reisadvies voor Servië te bekijken op de website van het ministerie van Buitenlandse zaken, waar je ook veel praktische informatie vind over reizen naar Servië.
Meer tips over Servië als vakantieland vind je bij mijn tips voor een roadtrip door de Balkan
