De Baltische landen zijn één van de best bewaarde geheimen van Europa voor een avontuurlijke roadtrip, het liefste met de camper. We begonnen en eindigden onze rondreis door deze landen in Litouwen, het meest zuidelijke Baltische land. In totaal brachten we ongeveer een week door in dit land. Litouwen heeft veel bezienswaardigheden: van hoofdstad Vilnius, middeleeuwse kastelen, oude atoomraketbunkers, bedevaartsoorden en uitgestrekte natuur. En dit zijn de mooiste dingen die je kunt doen en zien die je tijdens een roadtrip van een week door Litouwen.
Dag 1: Start je roadtrip door Litouwen met een bezienswaardigheid op de grens met Polen en Kaliningrad (Rusland)
Litouwen heeft een drielandenpunt met Polen en Kaliningrad, wat een plukje Rusland aan de Baltische zee is. Daar startte onze roadtrip door Litouwen. Het voelde natuurlijk heel merkwaardig om zo dicht bij Rusland te zijn. En dan kun je stiekem ook nog een teen in Rusland dopen. Spreekt dat je niet aan, dan vind je het hobbit-achtige landschap van deze streek wellicht wel mooi. Het laatste stuk naar het drielandenpunt is wel wandelen. Vanaf hier is het nog een klein stukje rijden voordat je daadwerkelijk bij de Litouwse grens komt. Zonder paspoortcontrole, want Litouwen is lid van de Europese Unie.
We kwamen rond 19.00 uur in Litouwen aan. En eindigden deze in de jachthaven van Kaunas. De voorzieningen hier zijn basis (lees dixies) en aangezien we nergens konden zien waar we moesten betalen, hebben we dat uiteindelijk niet gedaan. Want het voelde ten slotte meer als wildkamperen op een prachtig plekje aan het meer. Waar we deze avond ook volop van genoten met de volle maan.
De bezienswaardigheden in Litouwen van dag 2: klooster van Pazaisliz en Traktai tijdens je roadtrip door Litouwen
Litouwen was één van de laatste landen in Europa dat christelijk werd, maar dat betekent niet dat ze er nu niet vol in gaan. Zo vielen wij op 15 augustus met onze neus in de boter. We stonden vlakbij het klooster van Pazaisliz. Druk bezocht op deze dag in Litouwen. Overal zagen we mensen met droogboeketten lopen die men liet zegenen. Tijd voor ons om iemand die Engels sprak te vragen om meer informatie. Zo kwamen we er dus achter dat het op deze dag Mariahemelvaart in Litouwen is. De boeketjes laat men zegenen voor geluk en gezondheid. Wat eigenlijk weer een heidens ritueel is. Dat zie je ook overal in Litouwen, omdat ze pas heel laat christelijk zijn geworden (in de 15e eeuw), is het geloof nog herkenbaar doorspekt met andere rituelen. En doordat de Sovjets het geloof verboden, zijn ze des te fanatieker katholiek geworden!
Het kasteeleiland van Trakai is de meest beroemde bezienswaardigheid van Litouwen
15 augustus is dus een vrije dag in Litouwen. Dus ook op onze volgende bestemming was het heel druk. Al was er vanwege de feestdag Mariahemelvaart ook een streekmarkt en volkszangoptredens. Dus nee, we konden geen foto maken van een lege brug voor het iconische kasteeleiland, één van de meest bekende bezienswaardigheden van Litouwen. Maar we kregen zo wel een extra kijkje in de cultuur van Litouwen. Ten tijde van de Sovjets waren deze koren namelijk een manier om de eigen cultuur toch in stand te houden. En nog steeds een populaire hobby.
Het was wel superdruk in Trakai op deze feestdag, maar gelukkig verhuren locals plekjes in hun achtertuin om te parkeren, 5 euro voor een hele dag. Langs het meer vind je veel restaurantjes voor een lunch. Dus dat eerst maar gedaan. Vervolgens het kasteel bezocht. Gelukkig is dat zo groot, dan het aantal bezoekers niet zo opviel. Het is een mooi kasteel, uit ongeveer 1400. Met veel zaaltjes met exposities van middeleeuwse wapens, kunst, gebruiksvoorwerpen etcetera.
We sloten deze dag af op camping Slenis aan de andere kant van het meer. Met een verfrissende duik in het heldere water met uitzicht op de achterkant van Trakai Castle. Ze verhuren hier ook accommodaties.
Dag 3: Hoofdstad Vilnius vol bezienswaardigheden in Litouwen
Vilnius is de hoofdstad van Litouwen en deze zou ik zeker niet overslaan tijdens je roadtrip door Litouwen. Wij kwamen hier op dag 3. Vilnius is de grootste stad van Baltische landen. Er wonen ongeveer een half miljoen mensen. Het oude centrum is echter compact (voor mijn gevoel maar iets groter dan Ljubljana in Slovenië) en voelde voor ons als kleinste van de drie hoofdsteden van de Baltische landen. 24 uur in Vilnius is dan ook genoeg om de hoogtepunten van deze verrassend hippe stad te verkennen. Meer over de bezienswaardigheden van Vilnius vertel ik je meer over in een apart blog. We sliepen trouwens bij Downtown Forest Hostel & Camping. Daar hebben ze namelijk ook een camperplaats.
Op dag 4 nog zo’n bijzondere bezienswaardigheid van Litouwen: Hill of Crosses
Op dag 4 moesten we eerst terug naar de garage in de buurt van Trakai voordat we verder konden, helaas. En definitief de knoop doorhakken over het vervolg van onze route. We besloten al naar Letland door te rijden. Maar wel via het bijzondere Hill of Crosses, wat terecht ook één van de meest bekende bezienswaardigheden van Litouwen is.
Eerst nog even goed en hip ontbijten in Vilnius en een paar bezienswaardigheden spotten. Want we hebben een lange reisdag voor de boeg. Met als eerste stop van de roadtrip door Litouwen voorlopig ook de laatste stop voor ons in dit Baltische land: Hill of Crosses, of Kriziy Kalnas. Een belangrijk historisch katholiek bedevaartsoort.
Men vermoed in ieder geval al sinds 1830. Maar deze plek werd helemaal booming in de jaren zestig van de vorige eeuw. Toen de Litouwers hier ’s nachts kruizen plaatsten als protest tegen de Sovjets die religie verboden. Deze plek werd minimaal drie keer bulldozered door de Sovjets, maar dat haalde niets uit, want met gevaar voor eigen leven bleven zij kruizen zetten. En dat doen ze nog steeds. Met het verschil dat je nu kruizen mag plaatsen, maar dat het strict verboden is om ze te verwijderen. Er staan er naar schatting nu zo’n 100.000 in verschillende formaten. Plaats er gerust zelf eentje bij, je kunt ter plekke een kruis kopen of zelf eentje meenemen.
Vanaf hier naar Letland óf in Litouwen blijven
Aan het einde van deze dag reden wij zelf Letland binnen. Maar dat hoeft natuurlijk niet. Wil je liever je rondje Litouwen afmaken, doe dit door naar Platelai in te rijden. Dat is 113 kilometer waar je zo’n 1,5 uur over rijdt. Wij kwamen zelf op dag 16 van onze reis hier terecht.
Platelai in Litouwen
Toen wij naar Platelai reden was dit onze enige echte regendag van onze hele rondreis door de Baltische Staten. Er waren heel veel plekjes rondom het meer waar we konden wildkamperen. Maar met die regen zochten we een echt toilet in plaats van een dixie en een fatsoenlijke douche. Daarnaast hadden we die ochtend al onze nog klamme was van de waslijn afgehaald bij de camping in Rugumi in Letland, die nog overal in de camper te drogen lag. Uiteindelijk bleven we in Platelai in een überschattig bungalowtje van Vila Morta overnachten. En improviseerden we een diner, want in Platelai was op deze maandag eind augustus geen restaurant meer open.
Dag 5: Kernbomlanceerbasis is wel een heel bijzondere bezienswaardigheid en rijd naar de Koerse Schoorwal
Een drukke dag vol met de bezienswaardigheden van Litouwen, want vandaag gingen we naar het Cold War Museum in Platelai in een heuse lanceerbasis, een beeldentuin vol gekke beelden, het kuststadje Palanga en eindigden deze dag op de Koerse Schoorwal.
Bizarre bezienswaardigheid van Litouwen: Cold War Museum in een oude atoomraket lanceerbasis
Heftig, als een jaren 80-kind kan ik mij de protesten tegen de atoomraketten nog wel herinneren. De koude oorlog was toen nog steeds een dreiging. In Platelai vind je een oude kernraket-lanceerbasis, wat voor mij toch wel de meest bizarre bezienswaardigheid van Litouwen is. Ooit stonden hier 4 30-meterlange atoomraketten op Europa gericht. Deze bommen hadden elk de kracht van 250 Hiroshimabommen. Eind jaren 70 werd deze bunker afgedankt omdat deze zwaar veroudert was.
Toen de Sovjets vertrokken, zagen de Litouwers hier een geschikte plek voor een Cold War Museum. En dat klopt, het komt heel erg dichtbij wanneer je een dertig meter diepe schacht in kijkt waar ooit een atoombom stond opgesteld. Daarnaast wordt je chronologisch meegenomen in de ontwikkeling van de koude oorlog en is het eng om je te beseffen hoe we door het oog van de naald zijn gekropen. En ja, deze bezienswaardigheid heeft ook een behoorlijk hoog James Bond-gehalte. Een schurk zou hier niet misstaan. Toen we hier als enigen in de lange gang rondliepen, voelde dat toch wat onbestemd.
De bijzondere bezienswaardigheid van Litouwen: beeldentuin Orvydas garden
Op internet las ik gemengde reviews over de beeldentuin Orvydas garden. Voor ons wat het maar heel iets omrijden vanaf Platelai naar de kust, dus besloten we het toch te bezoeken. Moet je één van de meest bijzondere bezienswaardigheden van Litouwen natuurlijk wel in één keer kunnen vinden.
Deze beeldentuin is weer een teken van verzet tegen de Sovjets, die in de jaren zestig van de vorige eeuw dus alle tekenen van religie verboden. De beeldhouwer Orvydas bracht alle beelden die voor de begraafplaats waren gemaakt over naar deze beeldentuin. Zijn zoon werd zelfs Frasinskaner monnik. En er werden nog heel wat beelden bijgemaakt. We betaalden per persoon zes euro entree om op deze mistroostige ochtend door deze sp(r)ookjesachtige tuin te wandelen. We vonden het toch wel een heel bijzondere daad van verzet. Want de familie werd vervolgd en de Sovjets deden er alles aan zodat bezoekers niet meer bij de familie konden komen.
Palanga: de meest toeristische badplaats van je roadtrip door Litouwen én geen aanrader als bezienswaardigheid in Litouwen
We stonden erg verbaasd toen we tijdens onze roadtrip door Litouwen in Palanga terecht kwamen. Wat een toeristische badplaats, dat hadden we niet verwacht! Misschien wel de meest toeristische van onze hele rondreis door de Baltische Staten, nog meer dan Parnu in Estland. En gelukkig scheen hier inmiddels de zon, want anders was het denk net zo mistroostig geweest als Scheveningen op een regenachtige dag.
En ik denk dat het nog niet eens zo druk was toen wij het bezochten, want deze laatste dagen van augustus was het hoogseizoen wel echt voorbij en ook de Russische toeristen kwamen sinds de oorlog niet meer in de gebruikelijke grote aantallen. Maar moet je deze badplaats bezoeken? Nee. Het was een handige tussenstop voor ons, een plekje voor een lunch bij en een ijskoffie bij mijn favoriete Baltische koffieketen Caffeine (ook de enige die ik heb gezien in de Baltische landen). Ook wilde ik graag de amber cat bezoeken, voor oorbellen van amber als souvenir.
Met een kinderkermis en prachtige houten huisjes verbouwd tot gedrochten van toeristische winkeltjes en restaurants heb ik niet zoveel. Nee, Palanga is niet één van de meest onmisbare bezienswaardigheden van Litouwen.
Belangrijke bezienswaardigheid van Litouwen: Nationaal park Koerse Schoorwal
Wij sloten dag 5 af op de Koerse Schoorwal (in het Engels Curonian Spit), een nationaal park en Unesco Werelderfgoed. Deze belangrijke bezienswaardigheid van Litouwen lijkt wel iets op een Waddeneiland, maar dan wel eentje van 100 kilometer lang. En het is eigenlijk een schiereiland, maar aangezien het eindigt in het Russische Kaliningrad heb je daar op dit moment helemaal niets aan. Want je kunt alleen de veerboot vanuit Klaipeda pakken om hier te komen. Die veerboot kostte ons retour 38 euro met onze camperbus. En dan ben je er nog niet, want na 10 minuten rijden moesten we ook nog 30 euro toegang aftikken voor het Nationale Park.
Veel keuze in campings met sanitaire voorzieningen is hier overigens niet. Wij kozen voor een camping in het uiterste zuiden, vlakbij Rusland, in Neringa. En nee, dit wat niet de mooiste camping waar we tijdens ons verblijf in de Baltische Staten hebben gestaan en het had ook geen goede reviews. Maar aangezien het laagseizoen inmiddels was begonnen, was het ook erg rustig om de camping. Dus klagen we niet.
Het badplaatsje Neringa/Nida in Litouwen
Tja, het laagseizoen was al begonnen in de laatste dagen van augustus. Dus terwijl Neringa op Google een hippe hotspot lijkt met allerlei zomer-filialen van hippe restaurants en wijnbars uit hoofdstad Vilnius, waren die alweer gesloten. De restaurants die wel open waren, bleken vooral nog hun voorraden op te maken. Jammer, want het lijkt me wel een leuk badplaatsje, gezelliger dan het bovenstaande Palenga. We aten hier bij Eserine Regmonida, wat ok was, maar het uitzicht vanuit het glazen paviljoen en de baai was geweldig. Vero Cafe was ook leuk. Koffietentjes Gardumelis was een afknapper.
Aan de Baltische zeekant liggen een aantal strandpaviljoens. Die waren zoals je al raadt, ook gesloten. Nu was het inmiddels gelukkig weer droog, maar tegelijkertijd nog wel erg winderig toen we hier waren. In de duinen aan die kant liggen ook nog wat hippe barretjes en restaurantjes die gelukkig wel open waren. Pusyne in een soort kas was leuk. En Mama Saké Paeis ook.
Tussen het binnenmeer en de Baltische zee ligt een flink duin om op en af te fietsen. Dat je het even weet. Afgezien van de wilde beren die we in Estland zagen, hebben we op de Koerse Schoorwal de meeste wilde dieren als bezienswaardigheid in Litouwen gezien: we zagen hier herten en een vos. Je moet hier ook elanden kunnen zien, maar dat reisgeluk hadden we helaas niet.
Dag 6: Ga fietsen op de Koerse Schoorwal en bezoek de heksenheuvel
De Koerse Schoorwal staat bekend als fietsparadijs en is daarom voor ons Nederlanders ook een toffe bezienswaardigheid in Litouwen. Het is natuurlijk relatief vlak en er loopt maar één grote weg over het eiland. De rest is fiets- en wandelpad. Wij besloten de ongeveer 30 kilometer van Juodkrante naar Neringa/Nida te fietsen. Juist ja: we namen onze fietsen mee in de bus naar Juodkranté, zodat we zeker waren van een plekje. Want dit is niet officieel: je moet de buschauffeur lief vragen en als hij plek heeft mag je fiets voor 5 euro mee. We wilden niet het risico lopen in Juodkranté geen gewillige buschauffeur te vinden en dan 60 kilometer te moeten fietsen op onze oude mountainbikes.
Bezoek de heksenheuvel in Juodkranté, een markante bezienswaardigheid in Litouwen
Voordat je Juodkranté uit fietst, is het zeker de moeite waard dit schattige dorpje te bezoeken. Er zijn een paar leuke souvenirwinkels en wat lekkere restaurantjes. En de belangrijkste bezienswaardigheid van dit schattige dorpje: De 42-meter hoge heksenheuvel. Voordat Litouwen christelijk werd, werden hier heidense rituele uitgevoerd. Maar sinds 1979 hebben kunstenaars hier houten beeldwerken geplaatst die doen denken aan mythische figuren uit lokale legenden. Naast je verbazen over de vele gekke en enge wezens, kun je hier ook wip-wappen, van de glijbaan als je kont dun genoeg is en op een troon poseren.
In Juodkranté zijn twee plekjes de moeite waard. Het eerste is Malka Pizza & Grill aan het water. En Kurenas, met een verse menukaart op een bord, dus eindelijk eens geen uitverkochte gerechten. Ook zit er een Caffeine in Juodkranté voor je dagelijkse portie caffeïne.
Fietsroute 10 van Juodkranté naar Nida
Vanuit Juodkranté was het lastig om fietsroute 10 naar Nida te vinden. Maar uiteindelijk is er niet veel keuze aan fietspaden, dus het kwam goed! Wel gelijk met een pittige klim, maar dat was gelukkig ook de zwaarste van de route. Verder is de route afwisselend. Het is soms net alsof je op een Waddeneiland fietst, maar dan met slechtere fietspaden. Je fietst stukjes langs het duin, maar vooral door het bos en soms aan de kant van het binnenmeer.
Je kunt onderweg ook het Nagliy Strict Nature Reserve bezoeken. Dat zag er best mooi uit, maar daar moesten we ook weer extra voor betalen. Daar kun je hele steile duinen beklimmen. Nou, die hebben we in Nederland ook genoeg en bovendien was dit uitje al sportief genoeg.
Dag 7: Verken als laatste bezienswaardigheid van Litouwen Klaipeda en neem de veerboot terug naar Duitsland
Op de laatste dag in Litouwen besloten we na een koffietje bij Vero Cafe in de haven naar Klaipeda te gaan. Die avond namen we namelijk de veerboot terug naar Duitsland. En we waren ook benieuwd naar Klaipeda. Klaipeda is de oudste stad van Litouwen. De Duitse kruisvaarders die Litouwen kwamen bekeren, kwamen hier aan. Was het de moeite waard? Om heel eerlijk te zijn: nee.
En dat was jammer, want het was dus niet het meest pittoreske plekje in Litouwen om onze prachtige rondreis door de Baltische landen af te sluiten. Jammer! Het kasteel hier lag in een aarden wal en ook het oude centrum zag er niet spectaculair uit. Wel lunchten we in het zonnetje op een terras in een knus straatje bij restaurant Friedricho Smukie. En aten we plaatjes van taartjes bij Cremia Cafetaria Gelateria Bakery in een hippe kas.
Je hoeft natuurlijk niet met de veerboot terug. Doe je dat niet, dan is het ongeveer 1800 kilometer terug naar Utrecht rijden. Je kunt ook dan Kaunas bezoeken als laatste stop in Litouwen, want je rijdt er dan praktisch langs.
Een week of langer als roadtip langs de bezienswaardigheden van Litouwen
Een week was een goede manier om een gevoel te krijgen bij Litouwen en haar bezienswaardigheden. Maar ik ga zeker niet beweren dat we alle highlights van Litouwen hebben gezien. Ik had graag bizons willen spotten in… maar dat park was gesloten toen wij in Litouwen rondreden en het was onduidelijk of we ze wel of niet zouden kunnen zien. Ook had ik graag naar Aukstaitija National Park gewild, maar we hadden maar beperkt de tijd en we wisten zeker dat we nog meer plekken zouden tegenkomen waar we konden zwemmen en varen.
Boek je bezoek aan de Ignalina kerncentrale op tijd (hier is Chernobyl deels opgenomen)
Alles had anders kunnen lopen wanneer we naar de Ignalina kerncentrale hadden gekund die vlakbij dit Nationaal Park staat, een bizarre bezienswaardigheid in Litouwen. Tsjernobyl en deze kerncentrale zijn tweelingbroertjes. Delen van de serie Chernobyl zijn dus hier en in Vilnius opgenomen. Ik had het fascinerend gevonden deze kerncentrale dus te bezoeken. Maar aangezien je dit bezoek minimaal 3 weken van tevoren moet aanvragen en ik tijdens onze camperreizen meestal niet meer dan 3 dagen vooruit kijk, viel dit af. Hopelijk kunnen we ooit terug en dan pakken we gelijk het nationaal park mee.
Wat we ook niet hebben gedaan: de Baltische Staten staan bekend om hun saunacultuur, vergelijkbaar aan de Scandinaviërs. Veel accommodaties en campings hebben dan ook een sauna. Maar dat moet je dan wel van tevoren aanvragen. Heel goedkoop is het niet om de sauna te laten opstoken. Bijvoorbeeld 40 euro. En dat vonden we toch wat duur met z’n tweetjes. Bovendien hadden we het een groot deel van onze rondreis al best heel warm, waardoor de camper een soort minisauna werd.
Meer over deze roadtrip van een week langs de bezienswaardigheden van Litouwen
Tijdens onze roadtrip door Litouwen stonden we op verschillende campings en camperplaatsen. Onze roadtrip langs de bezienswaardigheden van Litouwen was onderdeel van een rondreis door de Baltische landen, in dat blog lees je meer over onze hele rondreis per dag, zoals de route, het klimaat en de kwaliteit van de wegen. Na een paar dagen Litouwen, reden we door naar Letland, vervolgens naar Estland, om toen weer door Letland te komen en onze roadtrip weer af te sluiten in Litouwen. Het werd een echte roadtrip doordat we op de heenweg in Polen Gdansk en Wolfsschanze bezochten, die laatste ligt redelijk dichtbij de Litouwse grens. Maar aangezien je dan wel in een uithoek van Polen rijdt voelt het wel heel avontuurlijk.
Ga je op roadtrip door Litouwen, dan is het handig om te weten dat het seizoen hier van juni tot augustus loopt. Daarna is veel alweer gesloten. Doordat we in het begin van onze roadtrip kleine problemen met de camper hadden, hebben we op dag 3 en 4 in Litouwen relatief veel tijd doorgebracht bij de garage. Zonde, want we hadden liever meer gezien van dit land!
Waar ligt Litouwen?
Litouwen is één van de Baltische landen/staten. Niet te verwarren met de Balkan! De grens van Litouwen ligt zo’n 1500 kilometer naar het Noordoosten van Nederland. Om er te komen rijd je door Duitsland en Polen. Litouwen is het meest zuidelijke land van de Baltische landen. Daarboven ligt Letland en daar weer boven Estland.
Ga van en/of naar Litouwen met de veerboot
Nee, je hoeft niet per se helemaal door Duitsland en Polen te rijden om naar Litouwen te komen. Maak een echte roadtrip van je camperreis naar Litouwen door ook met de veerboot te gaan, op de heen- en/of terugweg. Vanuit Klaipeda vertrekken diverse veerboten naar verschillende plekken in Duitsland. Zo hebben we tijdens onze roadtrip geen één keer dezelfde weg gereden (behalve dan op de Koerse Schoorwal waar je geen keuze hebt) en zijn we zelfs nog een uurtje in het Zweedse Trelleborg geweest.
De bevolking van Litouwen
De bevolking van Litouwen is gevarieerd qua herkomst, wat je al ziet aan de bezienswaardigheden van dit land. Natuurlijk is er de oorspronkelijke Litouwse bevolking. Maar zoals je wellicht al door had, zijn de Litouwers eeuwenlang onderdrukt door de Duitse adel die dit land van kerstenen (Christelijk maken). Vervolgende kwamen de Sovjets dit stokje overnemen en bevolkten Litouwen ook met Russische mensen. Waarvan vooral de oudere generatie het liefst nog Russisch spreekt. De jongere generatie niet. En Litouwers zijn over het algemeen best een vriendelijk volkje. Al hebben we alleen bij Villa Mortai iets meer contact gemaakt.
Wat eet en drink je in Litouwen?
De Litouwse keuken is redelijk Scandinavisch meets Oost-Europa te noemen. Dus ook veel vlees. En dan ook wat meer gerechten die je in Nederland niet veel op de kaart ziet staan zoals eend. Aan de kust staat ook veel vis op het menu. Tijdens de warme dagen vonden wij Russische Schweppes een grappig drankje (een soort roze tonic) en kwas, een soort gefermenteerde brooddrank.
Dit vind je waarschijnlijk ook interessant
De komende weken plaats ik nog veel meer blogs over onze roadtrip door de Baltische Landen op Reisgelukjes. Blijf mij volgen via Facebook en Instagram als je meer wilt zien van onze 18-daagse route door Litouwen, Estland en Letland.
Dit kun je zien en doen in Vilnius, de hoofdstad van Litouwen
De route voor een roadtrip van 18 dagen door de Baltische Staten
Campings en camperplaatsen in de Baltische landen
Route van een week met de camper door Letland
7-daagse camperroute door Estland
Ga wilde beren spotten in Estland
24 uur in de Estse hoofdstad Tallinn
Een dag in de Letse hoofdstad Riga
Een avontuurlijke kampeerreis in Slovenië
Ga low budget naar Fins Lapland in de winter
Een citytrip naar Stockholm in de winter
Bereid je roadtrip goed voor met deze inpaklijst voor de campervan
