De Baltische Staten hebben onze verwachtingen als bestemming voor een roadtrip met campervan ruimschoots overtroffen. Want wat wil je? Op de meeste campings en camperplaatsen heb je een staplaats aan zee, meer of rivier. Het hout ligt al voor je klaar zodat je het kampvuur en de barbecue kunt opstoken. In 18 nachten bezochten wij Litouwen, Letland en Estland, inclusief hun hoofdsteden Vilnius, Riga en Tallinn (begin maar vast met stampen ;-). In onderstaand artikel deel ik alles met je wat je wilt weten over een roadtrip door de Baltische landen (zoals ze zelf liever genoemd worden) en onze route. Je kunt deze route ook met de auto rijden, want veel campings hebben ook chalets en andere accommodaties te huur.
Waarom een roadtrip met de camper naar de Baltische Staten?
De belangrijkste reden om een roadtrip te maken naar de Baltische Staten is toch wel omdat ze zo onbekend zijn. Je kunt je echt nog laten verrassen door de andere cultuur. Je komt ook niet ergens een ‘Friet van Piet’ tegen. Sterker nog: het aantal Nederlandse kentekens dat wij tegenkwamen tijdens onze reis is op twee handen te tellen. In 19 dagen. De campingcultuur (daar kom ik later nog op terug) en de natuur doen erg Scandinavisch aan: glooiend, met veel bossen en watertjes. Maar dan zonder het bijbehorende dure prijskaartje. Je kunt er ook al het wild spotten wat je in Scandinavië ook kunt zien, behalve rendieren, maar dat is ook geen echt wild.
Dit waren de hoogtepunten van onze reis door de Baltische Staten:
We hebben wilde beren gezien in Estland, want de beerdichtheid in Estland is hoger dan in Finland. De landen zelf zijn erg afwisselend: op de ene plek vind je prachtige (en soms verveloze) houten huisjes, dan weer mooie middeleeuwse dorpjes en kastelen, maar natuurlijk ook de sfeerloze Oostblokflats en boerderijen. Ik vond alle drie de hoofdsteden (Tallinn, Riga en Vilnius) erg sfeervol en leuk genoeg voor minstens een dag.
In Estland vond ik ook de universiteitsstad Tartu erg leuk en hebben we met veel plezier gehiked in Laahemaa National Park. Eilandhoppen naar Saaremaa was ook tof. In Letland vond ik het kanoën op de Gauja-rivier onvergetelijk, maar ook de kastelen van Cesis en Sigulda waren prachtig, net als de kilometerslange zandstranden. Litouwen gaf mij kippevel tijdens ons bezoek aan de oude atoomraketlanceerbasis, maakten we een prachtige fietstocht over de Koerse Schoorwal en stond ik op de Hill of Crosses weer verbaasd van het verzet van de Litouwers tegen de Sovjets.
In de zomer naar de Baltische Staten
Letland, Estland en Litouwen hebben een landklimaat. Dat betekent koude winters, maar ook warme zomers. En dat klopte in ons geval zeker. De laatste twee weken van augustus waren meer dan zomers te noemen. We hebben 2 weken in korte broeken en ik in rokjes en jurkjes rondgelopen. Natuurlijk hadden we af en toe een buitje en een grijze ochtend of avond. In de laatste week hadden we pas één hele dag regen. Daarna zakte de temperatuur naar onder de 20 graden, maar kwam de zon wel weer terug.
Een roadtrip naar de Baltische Staten is niet per se goedkoop
Verrassing: in de Baltische landen betaal je gewoon met de euro. Maar helaas, de prijzen zijn ook vrij Nederlands. Natuurlijk verschilt het wel of je ergens in een klein dorpje in een onooglijk restaurant wat gaat eten of in een hip restaurant in een stad. We hebben in hippe koffiebarretjes ook wel 3/4 euro betaald voor een cappuccino (wel met havermelk). Een hoofdgerecht kost ook zo 18/19 euro in een goed restaurant. Dus ondanks dat we niet steil achterover sloegen van de prijzen hier, is naar de Baltische landen op vakantie gaan, ook niet echt een besparingsoperatie.
Voor een camping of camperplaats betaal je meestal tussen de 20 en 25 euro per nacht. Al zijn er camperplaatsen die veel minder rekenen, voor minder dan 10 euro per nacht hebben we nergens gestaan. Wel mag je overal wildkamperen, tenzij anders aangegeven. In Estland worden wildkampeerplekken zelfs in veel natuurgebieden aangeboden. Dat kan natuurlijk een goede manier zijn om te besparen op je reis. Al verdient de lokale bevolking dan ook niets aan je trip, en aangezien het gemiddelde inkomen in de Baltische landen niet hoog is, zou je kunnen overwegen ter afwisseling op een camping te staan.
Camperen in de Baltische staten
Het heeft legio voordelen om met je camper naar de Baltische Staten af te reizen. Ik noemde al de voordelen van de campings en campingplaatsen: vaak mooi uitzicht, bij watertjes, kampvuurplaatsen en ruime plekken. De campings zijn meestal maar 3 maanden per jaar open: in september is het naseizoen wel echt begonnen en wordt het nog rustiger op de campings.
Vind hier unieke camperplaatsen in de Baltische Staten
De campings hebben wel ruime openingstijden: aankomst na 20.00 uur is vaak geen probleem. Wel zo handig wanneer je hier rond midzomernacht reist en het bijna niet meer donker wordt. Heb je geen camper, tent of caravan: veel campings verhuren ook bungalows. Opvallend: de meeste campings hebben geen restaurant of winkeltjes (neem je eigen eten dus mee!), maar je kunt dan wel weer vaak een sauna huren.
Andere voordelen van een camperroadtrip door de Baltische Staten zijn: nog geen hoogtebalkjes op de parkeerplaatsen, zodat je meestal in de buurt van toeristische attracties en het stadscentrum kunt parkeren. Heb je een oldtimer camper? Dan zijn er ook nog geen milieuzones in de Baltische landen waar je rekening mee moet houden. De vele plekken waar je kunt én mag wildkamperen zijn natuurlijk ook een pre.
Het voorzieningen van de campings verschillen wel enorm. Van meer ecocampings met zaagseltoiletten, tot alternatievere plekjes, tot nieuwe campings met spiksplinternieuw sanitair. Campings konden wij goed vinden via Park4Night en Eurocampings, maar niet overal zijn campings. Dat betekent dat je soms goed moet zoeken naar campings in een bepaald gebied of moet uitwijken naar een andere plek.
Campings en camperplaatsen waar wij in Litouwen, Estland en Letland hebben gestaan
In deze campergids vind je ook camperplaatsen in Litouwen, Estland en Letland
Een roadtrip met de campervan naar de Baltische landen is wel veilig
We kregen vaak te horen: zouden jullie dat wel nu doen? Een roadtrip naar de Baltische Staten? Zeker nu. Maar alledrie de Baltische landen zijn EU-lidstaten en NAVO-lid. Alles kan natuurlijk gebeuren, maar in de huidige situatie is er gelukkig niets ernstigs te verwachten.
Ook waren we bang voor meer kleine criminaliteit. We hadden zelfs een stuurslot gekocht voor onze camper, omdat we bang waren dat onze pas gerenoveerde camper een aantrekkelijk doelwit zou zijn. We hebben ons ook nergens onveilig gevoeld. Dat kwam misschien ook wel doordat het op de meeste plaatsen erg rustig was. We hebben weinig mensenmassa’s meegemaakt.
Oja, omdat de Baltische landen EU-lid zijn, is je mobiele telefoonabonnement ook geldig. Geen ingewikkeld gedoe met SIM-kaarten wisselen. Maar gewoon net zo bellen, internetten en Whatsappen als thuis. Misschien is dat ook wel weer jammer…
Travelhack: Baltische Staten zijn ver, maar je kunt er met de veerboot komen
De Baltische landen, is dat niet ver rijden? Of je iets ver vindt, verschilt per persoon. Om naar Vilnius in Litouwen te rijden waren wij vanuit Castricum zo’n 1700 kilometer op pad. En reis je vanuit Klaipeda, bij natuurgebied de Koerse Schoorwal in Litouwen, dan hadden we 1850 kilometer moeten rijden. Daar kun je een roadtrip van maken, zoals wij op de heenweg in Gdanks en bij Wolfschanze in Polen stopten. Daarmee werd onze reis wel wat langer, maar zagen we onderweg veel bijzondere dingen. Ook het drielandenpunt Polen-Litouwen-Rusland. In totaal hebben we 4900 kilometer gereden, inclusief alle ommetjes.
Dat komt ook omdat we ervoor kozen een groot deel van de terugreis de veerboot van Klaipeda naar Duitland te nemen. Op dat moment was de Zweedse veerbootmaatschappij TT-lines voor ons de goedkoopste optie, met een overstap in Trelleborg in Zweden. Deze kostte ons 230 euro en met een camper die 1 op 10 rijdt verdien je dat snel terug (denk maar aan die 1850 kilometer die we nu uitspaarden). Bovendien kwamen de veerboten van de TT-lines aan in het Duitse Trävemunde/Lübeck, waardoor het voor ons nog maar 570 kilometer naar huis was.
De veerboten gaan bovendien vaak ’s avonds waardoor je de kosten van een overnachting uitspaart én je doorreist terwijl je slaapt. Reken er wel op dat je tussen de 20 en 27 uur onderweg bent op deze manier. Vanuit Letland vertrekken er ook veerboten naar Duitsland. Tom was zelfs zo enthousiast dat hij de volgende keer het liefst de hele reis met de veerboot doet.
Wat is het beste seizoen om een roadtrip door de Baltische landen te maken?
Ga je met de camper, dan is de beste reistijd van juni tot en met augustus voor een campervanroadtrip. Dan zijn de campings open. Ze hebben daar maar een kort seizoen. Sterker nog: onze laatste week was in Litouwen. Die laatste dagen van augustus en eerste van september waren de start van het schooljaar. In Nida waar we toen waren, kregen we regelmatig te horen dat een gerecht op de kaart wegens het einde van het seizoen al uitverkocht was. Sommige hippe restaurants en wijnbarretjes waren daar ook al gesloten.
Ik denk echter wel dat het hier ook prachtig is in de winter. Dus maak je een rondreis met auto of ben je zelfvoorzienend en houd je van winter-wildkamperen, dan is dit dan ook een fantastische bestemming. Wel met korte dagen.
Wat is het verschil tussen Litouwen, Letland en Estland?
Die vraag kreeg ik ook vaak: wat is het verschil tussen Litouwen, Letland en Estland. Dat is vast vloeken in de kerk, maar ik vond de landen niet enorm verschillend. Wellicht komt dat doordat ze van 1945 tot 1993 in handen van de Sovjets zijn geweest. Ook de natuur lijkt best wel op elkaar. Je merkt wel dat het gemiddeld inkomen in Letland wat lager ligt: je komt daar gewoon vaker huizen tegen die net wat minder onderhouden zijn. En op een camping waar veel Letten stonden, zagen we een aantal stelletjes die vanuit de kofferbak kamperen. Dat lijkt mij geen luxe, al kan dat ook cultureel bepaald zijn. De supermarkten in Letland waren ook het minst goed voorzien, maar dat kan liggen aan de dorpjes die wij hebben bezocht.
Je merkt ook dat Litouwen best wel katholiek is: overal zie je kapelletjes langs de kant van de weg. Estland zou dan weer het meest atheïstisch zijn, het meest welvarend en met de meeste natuur. Ik heb daar inderdaad geen kapelletjes gezien en we hebben daar beren tijdens een tour gespot. Ik vond de verschillen toch marginaal. Ook de drie hoofdsteden hebben een vergelijkbare charme, met elk weer hun eigen bezienswaardigheden en sfeer. Maar over de vergelijking van Vilnius, Riga en Tallinn ga ik een ander blog schrijven.
Maar we hebben bijvoorbeeld nergens een paard met wagen gezien, zoals we in Bulgarije wel op de weg tegenkwamen. Ook viel het ons op dat de auto’s over het algemeen netjes, verzorgd en redelijk jong waren. En met name in Litouwen en Estland kwamen we supermarkten tegen met een erg uitgebreid assortiment. Zeker voor de producten die ze daar vaak eten.
Over snelwegen en gravelwegen door de Baltische staten
Het begrip snelweg is rekbaar in de Baltische staten. Zo kwamen wij tussen het drielandenpunt Polen-Rusland-Litouwen en de eerste tussenstop in Kaunas op een tweebaanssnelweg zonder wegrestaurants, terwijl we wel flinke honger hadden.
Ook moet je niet verbaasd zijn wanneer je af en toe een gravelweg (meestal wel goed onderhouden!) wordt opgestuurd als onderdeel van de snelste route. Je zult dan ook niet verbaasd staan dat een roadtrip in de Baltische landen veel tijd kost. Meer dan je misschien op basis van het aantal kilometers zou verwachten. Maar dat is ook een goede roadtrip toch, niet te snel door een land racen?
Onze camperroute van bijna 3 weken door de Baltische landen
Oja, nog een verrassing: in de Baltische landen is het een uur later dan hier. Vergeet dus niet je klok te verzetten zodra je de grens met Litouwen over gaat. We hebben in ieder land ongeveer 6 nachten doorgebracht om de reisroute toch eerlijk te verdelen. Want tja, ik kon niet kiezen. Dat betekende dat we slechts 24 uur hadden voor de hoofdsteden Vilnius, Tallinn en Riga. Op zich was dat voldoende, maar daar lees je meer over in mijn andere blogs.
De eindpunten van onze route door de Baltische Staten waren per dag als volgt:
- Dag 1: Kaunas, Litouwen
- Dag 2: Trakai, Litouwen, 90 kilometer
- Dag 3: Vilnius, Litouwen, 105 kilometer
- Dag 4: Gauja National Park, Letland, 450 kilometer met omwegen
- Dag 5: Gauja National Park, Letland
- Dag 6: Orissaare, Estland, 270 kilometer en een veerboot
- Dag 7: Orissaare, Estland,
- Dag 8: Tallinn, Estland, 165 kilometer en een veerboot
- Dag 9: Suurpea, Estland, 75 kilometer
- Dag 10: Tudu, Estland, 95 kilometer
- Dag 11: Suure-Rakke, Estland, 155 kilometer met wat tussenstops
- Dag 12: Riga, Letland, 230 kilometer
- Dag 13: Drubazas, Letland, 107 kilometer
- Dag 14: Rugumi, Letland, 130 kilometer
- Dag 15: Rugumi, Letland
- Dag 16: Platelai, Litouwen, 140 kilometer met omwegen
- Dag 17: Nida, Litouwen, 140 kilometer met omwegen en een pont
- Dag 18: Nida, Litouwen
- Dag 19: Veerboot terug vanaf Klaipeda, , 50 kilometer en een pont
Taal, water, internet, stekkers en andere praktische zaken in de Baltische landen
Met name de jonge generatie spreekt redelijk tot heel erg goed Engels. Ouderen doen hun best, maar spreken beter Russisch. De echt oudere generatie spreekt soms ook Duits. Wij hebben ons tijdens onze rondreis prima kunnen redden met Engels en een beetje Duits her en der.
Of water goed drinkbaar is, daarover verschillende meningen op internet. Wij hebben eigenlijk altijd flessen water gebruikt. Maar niet krampachtig gedaan voor tandenpoetsen, thee- en koffiezetten enzovoorts. We kwamen ook op campings waar het water soms discutabele kwaliteit had, het stonk een beetje en had een rode kleur. Waarschijnlijk grondwater, en dan vulden we de tanks van onze camper niet.
Maar we zijn ook op plekken gekomen waar het water helder was en goed smaakte. Zoals bij een wijnboer in Drubazas die aangaf het water uit een bron uit de heuvels te halen. Dan was het inslaan.
Internet en stekkers zijn net als in de rest van de EU. Geen zorgen over maken dus. We hadden eigenlijk ook overal mobiel internet. We hadden dus wel een wegenkaart mee, maar konden overal via Google Maps navigeren. Bij de grensovergangen kon het mobiele internet soms wel wat langer wegvallen.
Estland, Letland en Litouwen zijn bovendien EU-landen
Verder zijn de Baltische landen EU-landen en dat heeft veel voordelen. In zowel Litouwen, Estland en Letland betaal je gewoon met de euro. Je hebt geen reisstekkers nodig. Je hoeft bij geen enkele grensovergang je paspoort te laten zien. Geen visa nodig ook.
Het internetbereik was bijna overal prima, behalve in de buurt van de grensovergangen. Je bestaande internetbundel is ook gewoon geldig. Ik had van tevoren netjes de wegenkaart gekocht die mij was aangeraden, maar wij hebben altijd op Google Maps kunnen navigeren. Wil je toch niet altijd gebruik maken van je internetbundel, dan is dit de kaart die mij was aangeraden en die we hebben gekocht (maar nauwelijks gebruikt):
Ik kan mij voorstellen dat je wellicht nog vragen hebt over reizen door de Baltische landen. Deze bestemmingen zijn toch onbekend. Dus stel je vragen gerust onderaan dit reisblog!
De beste voorbereiding voor een roadtrip voor de Baltische Staten met de camper
Ter voorbereiding kreeg ik de tip om het boek Baltische Zielen te lezen van Jan Brokken. Dit boek gaat over de geschiedenis van deze landen in pak ‘m beet de afgelopen 150 jaar. Aan de hand van levensverhalen van gezichtsbepalende figuren. Toegegeven: ik vond het niet altijd prettig lezen. Het gaat ook veel over componisten en andere high brow figuren. Maar toen ik in de Baltische landen was, vielen er zoveel kwartjes en was het een feest der herkenning. Op de eerste dag was er een festival in Trakai en kon ik zeggen dat koormuziek heel belangrijk voor de Balten is. Toen we in Letland bij het paleis Pilsrundale was, kon ik meer vertellen over de minaar van Tsarin Katherina voor wie dit gebouwd was. Totaal geen praktische voorbereiding, maar wel eentje die je onderdompelt in de cultuur.
De Lonely Planet was gewoon heel praktisch om bij ons te hebben
De Baltische landen voelden voor ons veilig, maar misschien heeft dit stuurslot ook z’n afschrikwekkende werking gehad?
Op zoek naar camperplaatsen in de Baltische landen? Dit is één van de weinige campergidsen waar ze sinds kort ook in staan. Wel maar 1,5 pagina per land en geen kaartje, maar wellicht toch fijn om bij je te hebben:
Boek hier een reis naar de Baltische Landen
- Bezoek veel van de plekken die wij hebben bezocht met de Rondreizen naar de Baltische Staten met Sawadee.nl
- Maak met TUI een volledige 11-daagse rondreis door de Baltische Staten en reis naar veel van de plekken waar wij ook zijn geweest
Dit vind je waarschijnlijk ook leuk
De komende weken ga ik nog veel meer blogs plaatsen over onze rondreis door Estland, Letland en Litouwen. Blijf mij volgen op Facebook en Instagram om op de hoogte te blijven van die blogs.
Campings en camperplaatsen in de Baltische landen die wij hebben bezocht
Een roadtrip van een week met de camper door Litouwen
Route van 7 dagen door Estland
Route van een week met de camper door Letland
Wist je dat je wilde beren kunt spotten in Estland?
24 uur in de Estse hoofdstad Tallinn
De leukste 10 bezienswaardigheden van Vilnius
Bezienswaardigheden in Riga, hoofdstad van Letland
Riga versus Tallinn versus Vilnius, wat is de leukste Baltische stad?
Reis in de winter naar Fins Lapland en zie het Noorderlicht
Vier Oud&Nieuw in het Zweedse Stockholm
Mijn route voor een maand met de camper door de Balkan
Een 12-daagse campertrip op Sardinië
La Ciotat en Cassis: de onontdekte kust van Frankrijk
Wat leuk om jullie verslag te lezen, ook over de beren. Ik denk er over om aankomende zomer hiernaar toe te gaan. Ik reis alleen in een minicamper. Hebben jullie het idee dat dit ook veilig is? Ik denk dat ik hier toch niet zo vlug zal wildkamperen.
Ik kampeer al jaren alleen in Noorwegen.
Alvast bedankt voor jouw reactie.
Wat leuk Isabella! Wij hebben ons overal zeer veilig gevoeld. Maar we hebben ook nergens wild gekampeerd omdat we de faciliteiten van een camping of camperplaats wel fijn vinden.
Toevallig op jullie site terecht gekomen als voorbereiding voor mijn najaarstrip
Mijn ruwe planning was om via Noord-Duitsland en Polen een lus te maken door de Baltische staten gedurende september. Ik ben amateur fotograaf, dus het najaar geeft meer mogelijkheden dan hoogzomer.
Ik ga gewoonlijk op gratis camperplaatsen staan. (als ik er een veilig gevoel bij heb)
Ik ga nu en dan naar een camping voor een degelijke douche en waterverversing.
Nu lees ik dat in september de campings (en zelfs restaurants) al gesloten zijn?
De restaurants in de steden/grotere dorpen blijven toch wel gewoon open voor de lokale bevolking ?
Heb je ook plaatsen gezien waar je grijs/zwart water kan lozen ? (buiten campings ?)
alvast bedankt voor je antwoord
Hoi Rudy, ja, het seizoen is kort, maar verschilt wel per camping. Maar in de toeristische plekken waren sommige restaurants begin september al dicht. Ja, in de grotere steden en plaatsen zal alles denk ik wel open zijn.
Ik heb niet gelet op plekken buiten campings voor grijs water. Dus geen idee!
Veel plezier alvast!